تیرچه پیش تنیده یکی از مهمترین مصالح ساختمانی به شمار می رود. امروزه با یک نگاه متوجه می شویم که در هر ساختمانی از تیرچه های مختلفی استفاده شده که در انواع مختلفی طراحی و تولید می شود. با این مصالح می توان سقف را بزرگتر کرد.
تیرچه در اندازه ها و اشکال مختلفی طراحی و تولید می شوند. به لحاظ ساختاری موجب یکپارچگی ساختمان شده و همه بخش های ساختمان را بهم متصل می کند. با این مصالح ساختمانی می توان سازه ها را تقویت کرد. تیرچه ها متناسب با اهداف مختلفی طراحی و ساخته می شوند.
انواع تیرچه
کامپوزیت و بتن تقویتی
- کامپوزیت: این نوع از بتن و فولاد ساخته شده و یک مصالح ساختمانی مدنظر گرفته می شوند. می توان بدون اتکاء به ستون ها، فضای تحت پوشش آن ها را گسترش داد. برخی از آن ها توخالی بوده و در پایین ستون قرار می گیرند. بسیاری از شرکت های تولیدی، این نوع مصالح ساختمانی را طراحی می کنند.
- بتن تقویتی: این نوع مصالح ساختمانی استحکام لازم کششی را ندارد. آرماتورهای فولادی برای جبران تنش های کششی از تیرهای بتن مسلح استفاده می شود. این مصالح ساختمانی باعث ایجاد یکپارچگی در ساختمان می شوند. از وارد آمدن فشار عرضی جلوگیری کرده و در مواقع بحرانی زلزله و سایر بلایای طبیعی عملکرد چندان موثری ندارند.
کنسول و ال شکل
- کنسول: این نوع ثابت بوده و در داخل بتن ساختمان قرار می گیرد. انتهای دیگر آن آزاد است. می تواند فشار را تحمل کند. از آن در بالکن و پل ها استفاده می شود.
- ال شکل: به شکل ال معکوس ساخته شده و در لبه کف قرار می گیرد. یکپارچه تولید شده و در قسمت بیرونی سازه قرار می گیرد. در گوشه سقف ساختمان قرار می گیرد.
تیر بتنی پیش ساخته و انتهای ساختمان
- تیر بتنی پیش ساخته: در کارخانه ساخته می شوند. کنترل شده تولید می شوند و کاملا محکم و مقاوم ساخته شده اند. به محل منتقل شده و در ساختمان به کار گرفته می شوند.
- انتهای ساختمان: این نوع نسبت به معمولی ها ضخیم تر و بزرگتر هستند. کارایی آن ها دو بعدی است. برای جبران تنش خطی استفاده نمی شود. می توان این بدون ستون ها استفاده کرد.
- فولادی: با ریختن ماده مذاب در قالب ساخته می شوند. رول کرده و به شکل های مختلفی می سازند. مقاومت بالایی دارند. از این مصالح در سقف و پل ها استفاده می شود.
- پشتیبان: در دو طرف سازه قرار می گیرد. انبساط یا انقباض آن در طول بوده و از این در پل های معلق هم استفاده می شود.
تیرچه الوار و ثابت
- الوار: تیرهای الواری از قدیمی ترین مصالح به شمار می رود. با پایه هایی می توان آن ها را در محل خود نگهداشت. در خرپاهای سقفی استفاده می شود.
- ثابت: هر دو طرف ثابت هستند و توپر بوده و از آن ها در ساختمان های بلند و آسمان خراش ها استفاده می شود.
تیرچه پیوسته و شاه تیر
- پیوسته: این نوع تیر در راستای تیر دیگری قرار می گیرد. با این تیر می توان انحراف را تا حد زیادی کاهش داد. امکان بزرگتر کردن عرض سقف وجود دارد.
- شاه تیر: بقیه تیرها روی این تیرچه قرار می گیرند. به دو شکل I و Z ساخته می شوند. در اندازه های متفاوت و از فولاد ساخته می شوند. در ساخت پل از این تیرها استفاده می شود.
تیر مستطیلی شکل و تیرچه زمینی
- تیر مستطیلی شکل: مستطیلی شکل بوده و در کنار سایرین قرار گرفته و مانع گرانش روی به پایین می شوند. متداول ترین تیرچه در سازه های مسکونی هستند.
- زمینی: در زیرزمین ساختمان قرار می گیرند و از بتن ساخته شده و از پایه های ساختمانی محافظت می کنند. وزن ساختمان را تحمل می کنند.
تیر تی شکل و تیر A شکل
- تیر تی شکل: به شکل تی ساخته شده و در داخل دیوارهای بتنی قرار می گیرند. دال بخش اصلی تیر بوده که به عنوان فلنج به کار می رود. از این تیرها در پل ها نیز استفاده می شود.
- تیر A شکل: در ساخت سقف از آن ها استفاده می شود. به صورت افقی بین دو تیر قرار می گیرد و مانع افتادن سایر تیرها می شوند. در سقف ساختمان از این تیرها خیلی زیاد استفاده می شود.
قالب بتنی و تیر مخروطی
- قالب بتنی: این نوع تیر در قالب ریخته شده و به یک شکل و اندازه هستند. بعد از خشک شدن در محل قرار می گیرند. در ساخت پل ها و ساختمان ها از این نوع تیرها زیاد استفاده می شود.
- مخروطی: این نوع تیرها به عنوان تیرهای مایل شناخته می شوند. با این تیرها می توان فضای محیط را توسعه داد. یک طرف تیرچه فولادی I شکل نسبت به طرف دیگر پهن است. این نوع تیرها باعث استحکام بنا شده و در اتصال با سایر تیرها، خرپایی را تشکیل می دهند.
-
بتنی پیش تنیده
این نوع تیرها با قرار دادن سیم های کششی در داخل بتن شکل می گیرند و نسبت به بقیه محکم و مقاوم هستند. گاهی اوقات در ساخت پل ها از آن ها استفاده می شود.
- لینتل
برخی از تیرچه ها در ساختمان نقطه ضعف محسوب می شوند. با این تیرچه ها می توان از وارد آمدن بار اضافی در سقف جلوگیری کرد. این نوع تیرچه ها، باعث کاهش وزن بقیه می شوند.
- I شکل
یکی از مهمترین تیرچه هایی است که در سقف ساختمان از آن ها استفاده می شود. به شکل I انگلیسی ساخته می شود. پیمانکاران ساختمانی متناسب با ارتعاش و کشش از این تیرچه استفاده می کنند. در جلوگیری از خمش سایرین نقش اساسی دارد.
-
تیر خرپا
خرپا سیستم مثلثی شکل را در سقف شکل می دهند. از فولاد و در برخی از چوب ساخته می شوند. وزن بسیار زیادی را تحمل می کنند.
- تیر آویزان
این نوع تیرچه با کنسولی نباید اشتباه گرفته می شود. دو تکیه گاه دارد. یک طرف تیرچه آزاد است. طول آن ها بین 40 تا 121 متر متغیر است.
- دو برابر آویزان
برآمدگی این تیرچه دوبرابر است. هر دو را می توان ثابت نگه داشت. برای متعادل کردن سقف استفاده می شود.
- C
این نوع تیرچه ها به شکل C ساخته می شوند و به صورت عمودی و در طرفین سقف قرار می گیرند. در ساخت و ساز از این تیرچه ها زیاد استفاده می شود.
- هیپ
این نوع تیرچه در سقف های شیبدار استفاده می شود. سقف را زاویه دار کرده و از افتادن لبه های سقف را جلوگیری می کند.
-
به هم تنیده
وزن زیادی را تحمل می کنند. خرپاهای مثلثی شکل را تشکیل می دهند. عریض بوده و سایر تیرچه ها را نگهداری می کنند. برای سقف مناسب هستند.
تیرچه های شبکه، راکر و سقفی
- شبکه: با ساختار مورب ساخته شده اند. برای مهار فشار کششی استفاده می شوند.
- راکر: سقف را زاویه دار می کند و از سایرین محافظت می کنند.
- سقفی: در معرض دید بوده و با تیرهای چوبی ساخته می شوند.
نتیجه گیری
تیرچه های سقف در انواع مختلفی طراحی و ساخته می شوند و عملکرد هر کدام نسبت به دیگری متفاوت است. مقاوم سازی سقف مهمترین هدف بوده و بنابراین به تدریج تیرچه های سبک و مقاومی ساخته می شوند. در ابتدا از چوب ساخته شده و بعدها از آهن و فولاد ساخته می شوند.
منبع: